80 lat KZN Bieżanów w nazwach

Jak nakreślić 80 lat skomplikowanej i burzliwej historii firmy, a wraz z nią całej społeczności, która powstała w jednym z trudniejszych okresów historycznych kraju? Choć to zadanie karkołomne, postaramy się choć lekko uszczknąć temat. Kluczem – pretekstem do podjęcia wyzwania będą zmiany, jakie na przestrzeni tych lat pojawiały się w nazwach firmy. Zapraszamy do pierwszego z serii comiesięcznych jubileuszowych artykułów.

Zapisy o okolicznościach powstawania Kolejowych Zakładów Nawierzchniowych „Bieżanów” odnaleźliśmy w archiwalnym albumie, założonym z okazji piętnastolecia firmy. To z niego w tym i kolejnych materiałach będziemy czerpać kluczowe informacje, zdjęcia i relacje świadków tego procesu. Za profesjonalną digitalizację albumu – a z tym umożliwienie nam podzielenia się historią z Czytelnikami – dziękujemy Muzeum Fotografii w Krakowie.

11.05.1945 – Warsztaty Naprawy Nawierzchni Stalowej

11.05.1945 roku Naczelnik Oddziału Drogowego w Rzeszowie został delegowany do Krakowa, by zorganizować Warsztaty Nawierzchni Stalowej.

Tym krótkim aktem rozpoczęła się 80-letnia już historia KZN Bieżanów. Opis tego, w jakim stanie była wtedy – w czasie kończącej się II Wojny Światowej – Polska, zostawiamy mądrzejszym od nas.  Nam do wyrażenia tego etapu zostaje nazwa ówczesnego praKZN-u: Warsztaty Naprawy Nawierzchni Stalowej.

Już pierwsza tymczasowa siedziba Warsztatów zlokalizowana była na krakowskim Bieżanowie – to tam trafiały przywożone maszyny i obrabiarki. Produkcja miała mieścić się w zrujnowanej, zagruzowanej i podziurawionej kulami poniemieckiej parowozowni. Zgodnie z nazwą Warsztatów, do pierwszych zadań pracowników protoplasty KZN-u należała naprawa i regeneracja tego, co ocalało: łubek szynowych, rozjazdów, krzyżownic, śrub, a przede wszystkim – terenu, na którym mieli pracować. Halę naprawiali wszyscy – bez względu na kwalifikacje, funkcje i dawne stopnie zawodowe. Tak powstał Warsztat Naprawy Nawierzchni Stalowej w Bieżanowie.

W tym okresie rozpoczęła się produkcja pierwszych krzyżownic i kozłów oporowych. Powstał także osobny dział naprawy i odbudowy zniszczonej wojną infrastruktury mostowej.

Pionierzy budowy mostów

1.10.1945 – Warsztaty Drogowe w Bieżanowie

Dzień przemianowania Warsztatów Naprawy Nawierzchni Stalowej na Warsztaty Drogowe w Bieżanowie oznaczał nowe wyzwania. Po wojnie konieczna była także odbudowa budynków stacyjnych. Wybudowano więc stolarnię i betoniarnię. Jak na kolejowy zakład przystało, rozpoczęto produkcję mebli biurowych, płyt chodnikowych, elementów ogrodzeń – wszystko przyda się do odbudowy firmy. Główna kolejowa działalność nie stoi jednak w miejscu – ruszyła organizacja pierwszego w Polsce pociągu do zmechanizowanych robót drogowych i układki torów, zakupiono w USA szereg sprzętów i maszyn. Pod koniec lat 40. powstaje żwirownia w Czarnym Dunajcu, dostarczająca Warsztatom tłuczeń. Do połowy lat 50. Warsztaty zajmują się naprawą sprzętu drogowego, sprzętu do robót zmechanizowanych, wytwarzają rozjazdy, regenerują nawierzchnię.

25.08.1955 – Kolejowe Zakłady Nawierzchniowe Bieżanów

W sierpniu 1955 zarządzeniem Ministerstwa Kolei, warsztaty zostają wyodrębnione z Dyrekcji Okręgowej Kolei w Krakowie i stają się samodzielnym przedsiębiorstwem państwowym z nazwą Kolejowe Zakłady Nawierzchniowe Bieżanów. Wraz z tym przełomem KZN prężnie się rozwija. Rusza rozbudowa zgrzewalni szyn, na hali powstaje nowe zaplecze, powstają drogi transportowe, a do protoplasty grupy kapitałowej dołączają kamieniołomy w Skarżysku-Kamiennej. Powstaje budynek administracyjny. Razem ze stabilizacją pozycji KZN w polskiej gospodarce, stabilizuje się nazwa – do dziś zostaje niemal niezmieniana. Niemal…

1985 – Kolejowe Zakłady Nawierzchniowe w Krakowie im. 40-lecia PRL

Nomenklaturalny spokój został skutecznie zmącony ruchami dążących ku schyłkowi czasów Polski Ludowej. KZN został uszczęśliwiony nadaniem imienia 40-lecia Polski Ludowej w Krakowie. Firma przetrwała jednak nawet i takie niespodzianki. Po paru latach, po upadku PRL odzyskaliśmy w nazwie Bieżanów.

2005 – Kolejowe Zakłady Nawierzchniowe „Bieżanów” Sp. z o.o.

Ostateczne ustabilizowanie nazwy zakończyło się w 2005 roku. Kolejowe Zakłady Nawierzchniowe „Bieżanów” zostały wydzielone ze struktur PKP i stały się niezależną, prywatną spółką. To nowy początek i intensywny rozwój marki. W 2010 roku powstaje bazująca na spółce (i jej nazwie) grupa kapitałowa KZN Bieżanów, do której w tej chwili należy 10 niezależnych spółek. Dziś Kolejowe Zakłady Nawierzchniowe „Bieżanów” i Grupa KZN Bieżanów mogą pochwalić się wprowadzonymi na polski rynek nawierzchni szynowej innowacjami, m.in. prefabrykacją rozjazdów, wagonami specjalnymi SWITCHER czy technologią CONTRACK.