Serwis rozjazdu: spływy materiałowe

Zapewnienie wysokiego poziomu nieprzerwanej sprawności i niezawodności rozjazdów kolejowych podczas ich eksploatacji wymaga przeglądów, regularnej standardowej kontroli i podstawowych prac serwisowych. Jednym ze zjawisk, na jakie należy zwrócić uwagę, jest powstawanie spływów materiałowych na elementach rozjazdowych, szczególnie w obszarze krzyżownicy. Odpowiednie reagowanie na naturalne ślady eksploatacji jest kluczowe dla przedłużenia cyklu życia rozjazdu i zmniejszenia kosztów jego utrzymania w późniejszym okresie.  

Czym są spływy materiałowe? 

Do typowych skutków eksploatacji krzyżownicy, szczególnie w początkowym okresie eksploatacji, należy pojawienie się spływów materiałowych. Spływy powstają na skutek powierzchniowego utwardzania się materiału pod wpływem nacisków wywieranych przez zestawy kołowe taboru kolejowego. To naturalny proces, charakterystyczny dla obszaru przejścia kół taboru z szyny skrzydłowej na dziób krzyżownicy. To w tym miejscu przenoszony jest największy, cykliczny nacisk zestawów kołowych.  

Zanim dojdzie do wyczuwalnego (mierzalnego) powstania spływu materiałowego, na powierzchni tocznej powstaną mikropęknięcia, które gołym okiem są ciężkie do zidentyfikowania. Bardzo wyraźnie można je natomiast zobaczyć przy badaniach penetracyjnych PT, stąd też zgodnie z literaturą kolejową Id4, graniczna wartość dopuszczalnych spływów materiałowych wynosi 1mm. 

Nie wszystkie ubytki widoczne są gołym okiem

Mikropęknięcie uwidocznione przez badania penetracyjne PT

Mikropęknięcie zostało zlikwidowane przez zespół serwisu rozjazdów

Kiedy należy likwidować spływy materiałowe?

Trudno jest uniwersalnie określić czas, w którym powstają spływy materiałowe. Ich pojawienie się jest uzależnione od częstotliwości ruchu prowadzonego na linii oraz od obciążenia taboru.  Zalecany jest okres regularnej obserwacji: przez pierwsze 3 miesiące eksploatacji – co miesiąc, następnie co 6 miesięcy. Monitorowanie stanu rozjazdów przez zarządcę sieci jest niezbędne dla ich prawidłowego utrzymania. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości dotyczących stanu elementów rozjazdu, należy zgłosić je w ramach gwarancji lub usługi komercyjnej do profesjonalnego serwisu rozjazdów. Pracownicy działu serwisu ocenią stan i parametry techniczne rozjazdu oraz części rozjazdowych wymagających interwencji, a także wykonają niezbędne naprawy, regulacje i wymiany. Regularny serwis zmniejsza koszty utrzymania, wydłuża trwałość eksploatacyjną rozjazdów i znacznie ogranicza potrzeby wymiany ich elementów.

Dlaczego należy usuwać spływy materiałowe? 

Szybka reakcja na powstające spływy materiałowe jest kluczowa dla zachowania bezpieczeństwa i wydłużenia cyklu życia krzyżownicy. Regularne monitorowanie tego procesu obniża też koszty utrzymania infrastruktury – szlifowanie powstającego spływu generuje znacznie niższe koszty niż późniejsze naprawianie powstałych wad. Nie usunięte w odpowiednim czasie spływy są przyczyną powstawania wykruszeń.  

Widoczne spływy materiałowe wymagające szlifowania

Spływy materiałowe, które nie zostaną usunięte poprzez szlifowanie na odpowiednim etapie, będą się nawarstwiać aż do momentu rozwarstwienia materiału. Na powierzchni tocznej w miejscach rozwarstwienia (oderwania) pojawią się wady w postaci wykruszeń (ubytków), które są trudniejsze do zregenerowania i zdecydowanie bardziej kosztowne. Regeneracja takiego elementu odbywa się przez napawanie, które ma przywrócić pierwotną geometrię krzyżownicy.